“Υπό το πνεύμα της τζαζ, η μικροτονική μουσική απεκδύεται τον πειραματικό της χαρακτήρα και ιντριγκάρει με νέο νόημα την ακουστική μας αντίληψη”
—
Βλέπουμε παρακάτω τον νεαρό Γερμανό σαξοφωνίστα Philipp Gerschlauer, που έχει καταφέρει να παίζει 128 διαφορετικές νότες μέσα σε μία οκτάβα, και γύρω στις 600 σε όλη την έκταση του άλτο σαξοφώνου του! (Παίζει με ένα Selmer Super Balanced Action του 1951)
Να πούμε εδώ ότι η δυτική συγκερασμένη μουσική, που εδώ και τρεισήμισι αιώνες έχει συνηθίσει η ακοή μας, παρακάμπτει ελαφρώς τους νόμους της φυσικής και με 12 μόνο νότες, χωρίζει την οκτάβα σε 12 ίσα διαστήματα, τα γνωστά μας ημιτόνια. Αυτή ήταν η μεγάλη εφεύρεση που οδήγησε στην κατασκευή του πιάνου και επέτρεψε την ανάπτυξη της δυτικής αρμονίας, καθώς, ενώ τίποτα δεν είναι απολύτως σωστό, εκτός από τα διαστήματα οκτάβας και εν μέρει της πέμπτης, οι μετατροπίες (αλλαγές τονικότητας) δεν ακούγονται πλέον παράφωνα.
Βέβαια, τα άταστα έγχορδα, τα πνευστά, οι φωνές, τώρα τελευταία και τα ηλεκτρονικά όργανα μπορούν να “παίξουν” ζωντανά με το κούρδισμα και να δώσουν ιδιαίτερο χρώμα στο άκουσμα και αυτός είναι ένας λόγος που αλλιώς ακούγεται μια ίδια (θεωρητικά) πεντατονική κλίμακα στην Κινέζικη μουσική από ότι στα μπλουζ, αλλιώς στην Αραβική ή στην Αφρικανική μουσική και τελικά ένας σολίστας διαφορετικά από κάποιον άλλο.
Οι παραδοσιακές μουσικές, που δεν είναι συγκερασμένες, στηρίζονται στις φυσικές αρμονικές μιας βασικής τονικής νότας, όμως στις έντεχνες μορφές τους έχουμε τα 22 σρούτι της Ινδικής μουσικής, τα 72 μόρια της Βυζαντινής, τα 54 της Τουρκικής, όπως και τα διάφορα συστήματα ανισοσυγκερασμού.
Μικροτονική μουσική, αυτήν δηλαδή που χρησιμοποιεί διαστήματα μικρότερα του ημιτόνιου, έγραψαν και αρκετοί συνθέτες της κλασσικής μουσικής του 20ου αι., από τον Charles Ives έως τον Ιάννη Ξενάκη, ενώ αρκετά πλέον δείγματα έχουμε και από το χώρο της avant garde jazz· και εδώ έρχεται ο δεύτερος πρωταγωνιστής, ο έμπειρος στο θέμα Αμερικανογερμανός, καθηγητής στο Berklee, David “Fuze” Fiuczynski με τις κιθάρες του, άταστες, ή με ειδικά κατασκευασμένες ταστιέρες, ενώ ακολουθούν οι διάσημοι φίλοι του, ο Jack DeJohnette στα ντραμς και ο Matt Garrison στο άταστο μπάσο, που προφανώς προσφέρουν εγγύηση για την ποιότητα του project. Την παρέα συμπληρώνει ο Giorgi Mikadze, Γεωργιανός, εν Νέα Υόρκη πιανίστας και συνθέτης με πλούσιο βιογραφικό, φυσικά παίζοντας microtonal keyboards.
Και το αποτέλεσμα; Όπως θ΄ακούσετε, εκπληκτικό! Ενώ στην αρχή το αυτί από συνήθεια συλλαμβάνει μια αναγνωρίσιμη αλλά “φάλτσα” δυτική αρμονία , μετά από λίγο όλα ακούγονται απολύτως φυσικά και όμορφα! Και οι, ούτως ή άλλως, ενδιαφέρουσες μοντέρνες συνθέσεις ξαφνικά αποκτούν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα, καθώς οι νότες των μελωδικών γραμμών, αλλά και των συγχορδιών, μετατοπίζονται μικροτονικά πάνω – κάτω, υπακούοντας διαισθητικά και αυτοσχεδιαστικά πλέον σε μια εξπρεσιονιστική λογική, χωρίς να λείπουν και τα δυτικά περάσματα ή μερικές αναφορές σε παραδοσιακά ακούσματα, ενώ ο 76χρονος μαιτρ Jack DeJohnette με απολαυστικό τρόπο αγκαλιάζει τα πάντα με τα δημιουργικά του grooves, γεμάτα πολυρυθμίες, όπως και κάποια μονά μέτρα.
Ο Philipp Gerschlauer σε ένα άλλο video δηλώνει ότι η θεωρητική του βάση είναι το έργο του Hermann L.F. Helmholtz “On the sensations of tone as a physiological basis for the theory of music” (1863), μας εξηγεί ότι μαζί με τον David Fiuczynski αντλούν έμπνευση από την μοντέρνα ζωγραφική και έτσι στήνουν τις συνθέσεις τους ως εξπρεσιονιστικές ηχητικές εικόνες και στο τέλος, μας λέει το γιατί κάποια μέρα όλη η μουσική θα είναι μικροτονική.
Δεν έχω λόγους να διαφωνήσω με τον Phillip, φαίνεται ότι είναι θέμα εξέλιξης. Στο μεγάλο εργαστήρι της μουσικής που λέγεται τζαζ, κάποιοι δουλεύουν ήδη πολύ σοβαρά και με ψυχή γι αυτό!
Ακούστε αυτό το αριστούργημα!
ή
